حکایتی از قابوسنامه و معادل آن در دیوان ایرج میرزا

 حکایتی از قابوسنامه و معادل آن در دیوان ایرج میرزا 

 گویند روزی "فلاطُن" نشسته بود ، با خاصان شهر، مردی به سلام او اندر آمد و بنشست و از هر نوع سخنی همی گفت در میانه سخن گفت: ای حکیم امروز فلان مرد را دیدم که سخن تو می گفت و تو را دعا و ثنا همی گفت و می گفت افلاطن بزرگوار مردی است که هرگز کس چنو نبوده است و نباشد.

خواستم که شکر او به تو رسانم افلاطون چون این سخن بشنید، سر فرو برد و بگریست و سخت دل تنگ شد. این مرد گفت: ای حکیم، از من چه رنج آمد تو را که چنین تنگ دل گشتی؟ افلاطون گفت: از تو مرا رنجی نرسید ولکن مرا مصیبتی ازین بتر چه بُود که جاهلی مرا بستاید و کار من او را پسندیده آید؟ ندانم که کدام کار جاهلانه کردم که به طبع او نزدیک بود که او را آن خوش آمد و مرا بدان بستود؟ تا توبه کنم از آن کار و این غم مرا آنست که  هنوز جاهلم که ستوده جاهلانم،چه ستوده جاهلان هم جاهلان باشند.  

                                                                         کیکاووس بن اسکندر ، قابوسنامه 

 نظیر:  

     سر راه حکیمی فحل و دانا                    شنیدم داشت یک دیوانه ماوا 

         بد آن دیوانه را با عاقلان جنگ              سر و کارش همیشه بود با سنگ 

   ولی چشمش که بر دانا فتادی              بر او از مهر لبخندی گشادی

        از این رفتار او دانا بر آشفت                 در اندیشه شد و با خویشتن گفت 

   یقینا" از جنون در من نشانست          که این دیوانه با من مهربانست 

  همانا بایدم کردن مداوا                      که تا زایل شود جنسیت از ما  

                                                      ایرج میرزا ، دیوان